Wiktoria Makowska
83. rocznica wybuchu II wojny światowej. Pierwszy syreny zawyły w Wieluniu
83 lata temu ostrzegały mieszkańców przed nalotem bombowców Luftwaffe, które niemal zrównały miasto z ziemią. Przyjmuje się, że ten atak zapoczątkował wybuch II wojny światowej.
Dziś (1 września) jest 83. rocznica wybuchu II wojny światowej. W uroczystościach i obchodach w Wieluniu na placu Kazimierza Wielkiego uczestniczy premier RP – Mateusz Morawiecki.
Dokładnie o godz. 4.40 w Wieluniu zawyły syreny – takie, jak 83. lata temu, które wtedy ostrzegały o zbliżającym się niemieckim ataku i początku II wojny światowej.
W Wieluniu pojawili się także biegacze Sztafety Pamięci, którzy przybyli z Polskiej Nowej Wsi pod Opolem. Stamtąd, 1 września 1939 roku, wystartowało 29 niemieckich bombowców, które zrzuciły bomby na wieluński szpital położniczy i inne niebronione obiekty cywilne i sakralne.
Następnie zabrzmiał hymn Polski, w trakcie którego na maszt została wciągnięta flaga Polski, a głos zabrał burmistrz Wielunia. – Witam w naszym mieście naocznych świadków bombardowania Wielunia w 1939 roku, kombatantów, prezesa Rady Ministrów Mateusz Morawieckiego, Janusza Wojciechowskiego, delegację spraw polskich i ukrainy, delegację Ligi Federalnej Niemiec, doradcę prezydenta, posłów, senatorów, pana wojewodę łódzkiego, władze województwa łódzkiego. Witam władze powiatu wieluńskiego, przedstawicieli kościołów i związków wyznaniowych, przedstawicieli służb mundurowych i mieszkańców ziemi wieluńskiej, którzy jak co roku licznie czczą pamięć poległych – dziś w trakcie 83. rocznicy II wojny światowej.
83. rocznica wybuchu II wojny światowej to także pamięć i chwała bohaterom
W Wieluniu uderzono też w dzwon “Pamięć i Przestroga”, przekazany władzom miasta 3 lata temu przez prezydenta Andrzeja Dudę. Jeszcze w Warszawie, symbolicznie uderzył w niego prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełeński, o czym mówił burmistrz Wielunia Paweł Okrasa.
Paweł Okrasa poprosił, by pamiętać o wszystkich poległych podczas II wojny światowej. – Dźwięk dzwonu przywołuje o nich pamięć. Brzmienie tego dzwonu, stojącego nieopodal, przypomina także o zniszczonych miastach, wsiach, przemyśle, mostach i całej infrastrukturze. Przywołuje pamięć także o polskim żołnierzu, który walczył w wielu bitwach i na frontach podczas wojny. Należy się tym ludziom modlitwa, szacunek, wieczna cześć i chwała.
Burmistrz Wielunia dodał, że dziś (1 września) głos tego dzwonu ma jeszcze jeden wymiar. – Przywołuje on pamięć o zabijanych przez rosyjskie wojsko mieszkańców Ukrainy. W Wieluniu doskonale rozumiemy ten dramat, dlatego szeroko otworzyliśmy serca, by nieść pomoc potrzebującym – mówił Okrasa.
Mateusz Morawiecki wziął udział w obchodach w Wieluniu
83. rocznica wybuchu II wojny światowej jest okazją do wspomnienia wydarzeń sprzed lat i uczczenia ludzi, którzy wtedy walczyli o Polskę.
W trakcie uroczystości głos zabrał premier RP Mateusz Morawiecki. – 83 lat temu też był piękny poranek, podobnie jak dziś. Niestety nie dla wszystkich ten dzień rozpoczął się dobrze, na miasto Wieluń spadły bomby i rozpoczęła się najkrwawsza wojna w dziejach ludzkości. To właśnie Wieluń padł pierwszą ofiarą polityki zastraszenia.
🇵🇱 Premier @MorawieckiM podczas obchodów 83. rocznicy wybuchu II wojny światowej w #Wieluń: To właśnie bezbronny Wieluń padł ofiarą bardzo skalkulowanej polityki zastraszenia i zniszczenia. Niech litość nie ma dostępu do waszych serc – mówił Hitler do swoich żołnierzy. pic.twitter.com/bB9miA5Ihs
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) September 1, 2022
Polska podczas wojny straciła miliony ludzi. – W 1938 roku liczbę ludności szacuje się na 35 mln osób. Spis powszechny, wykonany po wojnie, to poniżej 24 mln ludzi. Zapominamy, że za każdym człowiekiem kryje się prywatna tragedia – koszmar wojny. Pomyślmy o losie wszystkich ludzi, którzy zginęli. Musimy pamiętać, dbać o prawdę i zadośćuczynienie – to powinny być nasze priorytety – powiedział w Wieluniu Morawiecki.
🇵🇱 Premier @MorawieckiM w #Wieluń: Polska straciła kilkanaście milionów ludzi. W 1938 r. liczba ludności wynosiła 35 mln ludzi, a pierwszy spis ludności po wojnie wykazał poniżej 24 mln. Często mówimy o milionach, ale zapominamy, że za każdym człowiekiem kryje się koszmar wojny.
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) September 1, 2022
Premier podziękował wszystkim, którzy pomagają w podtrzymaniu pamięci o II wojnie światowej. – Dziś – 83. rocznica wybuchu II wojny światowej. Wszyscy musimy stać na straży prawdy, w imieniu tamtych ofiar – także po to, by budować przyszłość. Musimy w nią iść razem również z tymi, którzy w bestialski sposób zostali zamordowani przez niemieckich najemców.
Po przemówieniu premiera RP został odczytany specjalny list prezydenta Polski Andrzeja Dudy, który napisał kilka słów z okazji 83. rocznicy II wojny światowej.
Drodzy Rodacy, Szanowni Państwo!
Przed świtem 1 września 1939 roku III Rzesza Niemiecka bez wypowiedzenia wojny dokonała napaści na niepodległą II Rzeczpospolitą. Hitlerowcy zaatakowali jednocześnie w wielu miejscach. Lotnictwo niemieckie rozpoczęło bestialski nalot na bezbronny przygraniczny Wieluń: miasto zostało w większości unicestwione, a jego cywilni mieszkańcy zdziesiątkowani. W tym samym czasie od strony Malborka w Prusach Wschodnich Niemcy uderzyli przez graniczną stację kolejową w Szymankowie, bezskutecznie usiłując przechwycić mosty na Wiśle w polskim Tczewie. Z kolei stojący w porcie gdańskim pancernik „Schleswig–Holstein” otworzył ogień w kierunku Wojskowej Składnicy Tranzytowej, znajdującej się na Westerplatte. Jej niewiele ponaddwustuosobowa polska załoga przez tydzień opierała się blisko dwudziestokrotnie większym siłom nieprzyjaciela, odpierając kilkanaście szturmów i wytrzymując nieustanną nawałę ogniową z wody, powietrza i lądu. Wreszcie, w samym Gdańsku Niemcy napadli na siedzibę Poczty Polskiej; jej obrońcy – skapitulowawszy po heroicznej walce – zostali zbrodniczo wymordowani.
Dziś, w 83. rocznicę tamtych dramatycznych wydarzeń, składamy hołd naszym narodowym bohaterom – obrońcom Ojczyzny. W miejscach uświęconych krwią polskich żołnierzy i cywili oddajemy cześć pamięci rodaków, których heroiczna postawa, determinacja, patriotyzm i poświęcenie zapisały się w księdze chwały oręża polskiego. Nie ustajemy również w wysiłkach, wciąż odnajdując i identyfikując poległych i zabitych, którzy mimo upływu tak długiego czasu dotychczas nie doczekali się pochówku z należnymi honorami. Wolna Polska wypełnia wobec nich obowiązek pamięci i tę ostatnią powinność. Pamiętamy o wszystkich ofiarach hekatomby, którą przyniosła naszemu narodowi rozpoczęta przed 83 laty wojna, i o niewyobrażalnych zniszczeniach kraju. Straty – ludzkie i materialne – o takiej skali wpływają bowiem na naszą teraźniejszość i pozostaną brzemienne w skutki jeszcze przez wiele pokoleń.
Ofiara naszych przodków i poprzedników, którzy płacili życiem za prawo do posiadania własnego suwerennego państwa, zobowiązuje nas, ich współczesnych następców, także do tego, by z bohaterskiej historii czerpać mądrość i wyciągać wnioski na przyszłość. Pomni, że ich heroiczny i długotrwały opór był możliwy dzięki etosowi, morale i woli walki w obronie niepodległej Ojczyzny oraz dobremu, fachowemu przygotowaniu wojskowemu, podejmujemy dziś wielki wysiłek modernizacji i rozbudowy Sił Zbrojnych. Codzienna patriotyczna służba i troska o bezpieczeństwo Rzeczypospolitej stanowią najdoskonalszą odpowiedź na wezwanie, które płynie z naszych historycznych doświadczeń. Dlatego – również w obliczu trwającej rosyjskiej agresji na Ukrainę – umacniamy dziś sojusze i zacieśniamy współpracę z partnerami w NATO, zarazem wzmacniając własny potencjał obronny. Podjęliśmy historyczną decyzję o radykalnym wzroście finansowania i liczebności armii. Winniśmy też rozwijać powszechne umiejętności działania w sytuacjach kryzysowych i zdolności do zapewnienia ochrony współobywatelom.
Jestem przekonany, że razem z innymi państwami, z naszymi sojusznikami i przyjaciółmi przywrócimy pokój i bezpieczeństwo w naszym regionie. Zobowiązuje nas do tego pamięć o bohaterskich obrońcach z 1939 roku i naszych rodakach walczących o wolność na wszystkich frontach II wojny światowej.
Cześć i chwała żołnierzom Rzeczypospolitej!
Wieczna pamięć poległym i pomordowanym za Ojczyznę!
“Niech żyje wolna i niepodległa Polska!” – napisał Duda, który dziś (1 września) bierze udział w obchodach na Westerplatte – tam również trwa 83. rocznica wybuchu II wojny światowej.
#NaŻywo | Westerplatte. Prezydent RP Andrzej Duda bierze udział w uroczystych obchodach 83. rocznicy wybuchu II wojny światowej. [Zdjęcia: TVP Info] https://t.co/H4PyZGA1Zq
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) September 1, 2022
Przedstawiciele Niemiec i Ukrainy ze słowami do Polaków
Podczas uroczystych obchodów 83. rocznicy II wojny światowej uczestnicy wydarzeń usłyszeli też kilka słów od przedstawicieli Ukrainy.
Głos zabrał także m.in. ambasador Niemiec, który jest obecny w Wieluniu. – Byłem w Wieluniu 3 lata temu, w 80. rocznicę napaści Niemiec na Polskę. Nie jest łatwo być Niemcem i przemawiać w takim miejscu, ale chciałbym podziękować za zaproszenie. Pierwsze bomby spadły na szpital – był wyraźnie oznakowany symbolami Czerwonego Krzyża. Pozwolę sobie na osobistą refleksję – do dziś ciężko mi pojąć, jak moi przodkowie mogli pozwolić na takie zbrodnie i stać się zbrodniarzami. Chcemy być dla Polski dobrym sąsiadem w zjednoczonej Europie.
Ambasador Niemiec powiedział, że Wieluń musi być obecny w naszych umysłach i w naszych sercach. – To miejsce musi stać się przestrogą o wartości człowieka, jego praw i wolności. Niemcy są świadomi odpowiedzialności II wojny światowej. Chylą czoła przed Polakami – także tu, w Wieluniu.
83. rocznica wybuchu II wojny światowej. Dalsze uroczystości w Wieluniu
Uczestnicy uroczystości złożą jeszcze pamiątkowe kwiaty w trzech miejscach.
83. rocznica wybuchu II wojny światowej to także dalsze uroczystości w Wieluniu. O godz. 11:00 rozpocznie się msza święta na odrestaurowanych fundamentach wieluńskiej fary. Natomiast wieczorem – o 21:00 – odbędzie się prapremiera oratorium “Oratorium dla Wielunia” Krzesimira Dębskiego.
Czytaj także: Schronisko dla zwierząt w Łęczycy potrzebuje finansowego wsparcia. Ponad 600 tys. zł
Liczba ofiar niemieckiego nalotu na Wieluń jest rozbieżna. Instytut Pamięci Narodowej potwierdził w śledztwie śmierć co najmniej 127 osób. Prokuratorzy IPN nie wykluczyli jednocześnie, że ofiar mogło być nawet kilkaset. Podawana często liczba 1200 osób, które poniosły śmierć, może według badaczy dotyczyć ofiar z całego powiatu wieluńskiego z tego okresu.
