We wrześniu 1942 roku, na polecenie niemieckich władz, przełożony Starszeństwa Żydów w gettcie Chaim Rumkowski wygłosił dramatyczne przemówienie, w którym zażądał od mieszkańców, aby wydali Niemcom swoje dzieci.
Dramatyczne przemówienie
Dziś (4 września) w miejscu gdzie przemawiał, odbyła się akcja performatywna przypominająca tamto wydarzenie.
– Rumkowski przemówił do osób przebywających w gettcie, a był to rozkaz, by wywieźć dzieci do 10 roku życia. Powiedział: bracia i siostry oddajcie mi swoje dzieci – mówi dyrektor Łódzkiego Centrum Dialogu im. Marka Edelmana Joanna Podolska
W wydarzeniu przy ulicy Zachodniej 41 wzięli udział artyści Teatra Chorea i łódzkiej Akademii Muzycznej. Następnie zaplanowano przejście śladami dzieci z getta łódzkiego do Centrum Dialogu w Parku Ocalałych, gdzie przygotowano spotkanie i dyskusję z udziałem potomków ocalałych.
Od 5 do 12 września 1942 roku Niemcy wywieźli z getta do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem 20 tysięcy osób, w tym dzieci, starców i osoby chore. Wszyscy trafili do komór gazowych.
Przemówienie Rumkowskiego:
Ponury podmuch uderzył getto. Żądają od nas abyśmy zrezygnowali z tego, co mamy najlepszego – naszych dzieci i Starszych. […] W moim wieku, muszę rozłożyć ręce i błagać: Bracia i siostry! Oddajcie mi je! Ojcowie i matki – dajcie mi swoje dzieci! […] Muszę przygotować tę trudną i krwawą operację, muszę odciąć gałęzie, aby ocalić pień. Muszę zabrać dzieci, ponieważ jeżeli tego nie zrobię, inni mogą być także zabrani – broń Boże. […] Wyciągam do was moje złamane, trzęsące się ręce i błagam: dajcie tym rękom ofiary! Tylko tak możemy zapobiec przyszłym cierpieniom i zbiorowość 100000 Żydów może być zachowana.