BIP
14 marca – Dzień Liczby Pi
Świętowanie Dnia Liczby Pi nieprzypadkowo obchodzone jest 14 marca. W Stanach Zjednoczonych zapisuje się ją jako 3.14, co stanowi przybliżoną wartość tej liczby.
Dzień Liczby Pi obchodzono po raz pierwszy w 1988 roku w muzeum nauki Exploratorium w San Francisco. Współcześnie w obchody tego dnia włączają się miłośnicy matematycy z całego świata, w tym łódzcy naukowcy.
Czym jest liczba pi?
Liczbę pi można definiować jako stosunek długości obwodu koła do jego średnicy albo jako pole koła o promieniu 1. To również stała matematyczna która pojawia się w wielu działach matematyki i fizyki. Pojawia się w geometrii np. we wzorach na pole koła i objętość kuli, w analizie matematycznej np. wielu sumach szeregów liczbowych.
Posłuchaj:
3,14159265358979323846264338327950288419716939937510582097494459230781640628620899862803482534211706 to dopiero początek rozwinięcia dziesiętnego liczby pi, ponieważ jej rozwinięcie nigdy nie będzie miało końca. Wartość 3,14 – do dwóch cyfr po przecinku – wyznaczył prawdopodobnie Archimedes. Dwa lata temu komputery Google zdołały rozpisać ją do 100 bilionów cyfr po przecinku.
Rekordzista Europy wyrecytował z pamięci ponad 22 tys. cyfr po przecinku
W Księdze Guinessa jest lista ludzi, którzy zapamiętali najwięcej cyfr liczby pi. Światowy potwierdzony rekord w zapamiętywaniu ciągu cyfr tej liczby należy aktualnie do Hindusa Rajveera Meeny, który 21 marca 2015 roku podał ją z dokładnością do 70 tysięcy miejsc po przecinku. Nieoficjalny światowy rekord należy do Japończyka Akiry Haraguchi, który w październiku 2006 roku podał ją z dokładnością do 100 tysięcy miejsc po przecinku.
Rekordzistą Europy w recytowaniu z pamięci dokładnie 22 514 cyfr rozwinięcia dziesiętnego liczby pi jest uzdolniony arytmetycznie i językowo Brytyjczyk Daniem Tammet – prozaik i eseista, u którego zdiagnozowano zespół Aspergera. Ciekawostką jest fakt, że bezbłędne podanie wszystkich cyfr zajęło mu dokładnie 5 godzin i 9 minut.
Czytaj także: Joanna Bator gościem cyklu “Łódzkie wykłady z poetyki” na Uniwersytecie Łódzkim
Dzień Liczby Pi to także okazja, by przypomnieć, że liczba ta była upamiętniana w różnych tekstach kultury – poematach, piosenkach, książkach czy nawet w filmie. O liczbie pi pisała nawet polska noblistka Wisława Szymborska, a na świecie można spotkać się w literaturze z tzw. pi-ematami, w których liczba liter w kolejnych wyrazach jest odpowiednikiem kolejnych cyfr po przecinku. Pierwszym takim polskim tekstem jest wiersz Kazimierza Cwojdzińskiego z 1930 roku zamieszczony w czasopiśmie poświęconym nauczaniu matematyki.
Jedna z pierwszych takich liczb
Liczba pi jest jedną z pierwszych liczb niewymiernych odkrytych przez człowieka, więc nie da się jej przedstawić jako wyniku dzielenia dwóch liczb całkowitych. Nazwa liczby pi nie pochodzi od imienia (jak wiele osób myśli) Pitagorasa, a od greckiego słowa, które oznacza obwód (perimetron).
Obchody Dnia Liczby Pi w Łódzkiem
Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Łodzi przy ul. Żeromskiego 115 organizuje Międzynarodowy Dzień Liczby Pi. O liczbie pi będą też rozmawiać studenci Politechniki Łódzkiej podczas Dnia Otwartego PŁ. Koło Naukowe Fizyków „Kot Schrödingera” z Wydziału Fizyki Technicznej, Informatyki i Matematyki Stosowanej organizuje specjalne warsztaty pt. “Pi-vot: obrotowe gry fizyczne wokół liczby Pi”.
Ciekawostki o liczbie pi
- Co ma wspólnego Dzień Pi z bombą atomową?
Święto Pi wymyślono i pierwszy raz obchodzono w roku 1988 w San Francisco w tamtejszym Exploratorium, pierwszym centrum nauki na świecie, w którym nie trzeba było ściszać głosu, eksponaty można było dotykać, przestawiać, a nawet zepsuć. Miejsce to stworzył Frank Oppenheimer, fizyk, brat Roberta Oppenheimera, który był szefem programu budowy pierwszej bomby atomowej na świecie.
- Liczba pi jest gwiazdą filmową?
Liczba Pi odgrywa też znaczącą rolę w kilku filmach i książkach. Przykładem może być Pi Darren Aronofsky, w którym matematyk odnajduje wzór opisujący wszystkie zjawiska na świecie – i tu zaczynają się jego kłopoty. Dodatkowo, w powieści Kontakt Carla Sagana, fragmenty liczby pi, w swoim binarnym rozwinięciu, stanowi klucz do zrozumienia sensu istnienia wszechświata.
