Otyłość brzuszna – czynnik ryzyka wielu chorób. Jak z nią walczyć?

Czym jest otyłość brzuszna i kiedy się ją stwierdza?

Prawidłowo, przy odpowiednim stosunku podaży energii względem stopnia aktywności, tkanka tłuszczowa powinna być równomiernie rozłożona w naszym organizmie. Jeśli natomiast gromadzi się ona w nadmiarze w okolicy pasa, mowa o otyłości brzusznej, inaczej centralnej czy też trzewnej. Przypadłość ta bywa określana również jako brzuch glukozowy i insulinowy.

Ten rodzaj otyłości najczęściej dotyczy mężczyzn. W przypadku kobiet stwierdzany jest zwykle w okresie okołomenopauzalnym. Brzuch insulinowy rozpoznaje się na podstawie różnych wskaźników. W praktyce stosuje się m.in.:

• wskaźnik WHR (Waist to Hip Ratio) – jeśli stosunek obwodu talii do obwodu bioder jest równy lub wyższy 0,85 (u kobiet) i 1,0 (u mężczyzn), to mowa o otyłości centralnej;
• wskaźnik WHtR (Waist to Height Ratio) – stosunek obwodu talii do wzrostu wyższy od 0,4 wskazuje na brzuch insulinowy;
• obwód talii (Waist Circumference) – nieprawidłowy wynik to powyżej 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn.

Co może odpowiadać za nadmiar tłuszczu w okolicy pasa?

Najczęstszą przyczyną otyłości brzusznej jest niezdrowa, wysokokaloryczna dieta, uboga w warzywa i owoce. Centralnemu gromadzeniu się tkanki tłuszczowej sprzyja siedzący tryb życia i niedostateczna aktywność fizyczna w połączeniu z nadmiarem kalorii – dodatni bilans energetyczny.

Predyspozycje do odkładania się tłuszczu trzewnego bywają też dziedziczone. Jako inne przyczyny można natomiast wymienić niektóre choroby, zaburzenia hormonalne i zmiany towarzyszące przekwitaniu. Za skłonność do kumulacji tkanki tłuszczowej w obrębie pasa może odpowiadać także stres i przyjmowane leki, np. glikokortykosteroidy i środki przeciwdepresyjne.

Dlaczego otyłość trzewna jest szczególnie niebezpieczna dla zdrowia?

Niestety przy otyłości brzusznej tłuszcz gromadzi się nie tylko podskórnie, ale obejmuje także narządy wewnętrzne. W zależności od jego ilości, sposobu rozmieszczenia i czasu utrzymywania się może on prowadzić do wielu poważnych komplikacji zdrowotnych. Nieleczony brzuch glukozowy zwiększa ryzyko zaburzeń i chorób, takich jak np.:

• cukrzyca typu 2 (otyłość jest jedną z głównych przyczyn insulinooporności, predysponującej do rozwoju chorób metabolicznych);
• wysoki poziom cholesterolu;
• nadciśnienie tętnicze;
• choroby sercowo-naczyniowe, m.in. miażdżyca, udary, niewydolność serca;
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby;
• kamica żółciowa;
• zapalenie trzustki;
• problemy ze stawami i kręgosłupem;
• refluks żołądkowo-przełykowy;
• bezdech senny;
• choroby nowotworowe;
• zaburzenia hormonalne;
• obniżenie płodności;
• problemy psychiczne.

Jak radzić sobie z otyłością brzuszną – dieta i aktywność fizyczna

Podstawą postępowania przy otyłości brzusznej jest zmiana złych nawyków. Niezbędne jest wprowadzenie zdrowej diety, indywidualnie dostosowanej pod względem składu i kaloryczności. Ważne jest też prawidłowe przygotowywanie posiłków, najlepiej poprzez ich gotowanie i pieczenie. W swojej diecie warto zwiększyć zwłaszcza ilość spożywanych warzyw na surowo. Trzeba też dbać o regularność spożywanych posiłków – pięć mniejszych porcji dziennie, bez podjadania. Zdrowe żywienie powinno być wsparte odpowiednią dozą aktywności fizycznej.

Zauważając u siebie problem z nadmiarem tkanki tłuszczowej, warto pamiętać również o badaniach kontrolnych. Wskazane są badania podstawowe, w tym oznaczenie poziomu lipidów i stężenia glukozy we krwi. Warto wiedzieć, że np. cukrzyca typu 2 przez wiele lat może rozwijać się niezauważona. Jednak już w tym czasie prowadzi do poważnych zmian w organizmie.

Źródła:

1. Bednarek-Tupikowska G., Matczak-Giemza M., Kubicka E., Krzyżanowska-Świniarska B.: Metaboliczna otyłość u osób z prawidłową masą ciała. Endokrynol. Otył. Zab. Przem. Mat 2007;3(3):55-61.
2. Wnęka D.: Otyłość brzuszna (trzewna) u mężczyzn i kobiet – jak się jej pozbyć? https://www.mp.pl/pacjent/dieta/odchudzanie/radydietetyka/333000,otylosc-brzuszna-trzewna-u-mezczyzn-i-kobiet-jak-sie-jej-pozbyc
3. Wnęka D.: Otyłość – przyczyny i konsekwencje. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/odchudzanie/wprowadzenie/290855,otylosc-przyczyny-i-konsekwencje
4. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. https://ptlo.org.pl/resources/data/sections/114/ws_otylosc.pdf

Wartoprzeczytać

Rewolucja na rynku nieruchomości w Łodzi: Mieszkania „pod klucz” – Trend, który warto śledzić czy chwilowa moda?

4 czerwca 2025

Jak stworzyć dobre nagłośnienie dzięki zestawowi do kina domowego?

3 czerwca 2025

Z jakiego tworzywa wybrać meble do ogrodu? Poradnik

30 maja 2025

Czy warto iść na studia?

29 maja 2025