Posłuchaj:
Podobnie jak w latach ubiegłych na kościerzyńskim święcie ziemniaka można było przekonać się jak ważne to warzywo dla naszego codziennego jadłospisu. Rolnicy, którzy przyszli zwiedzić wystawę rolniczą mogli też sprawdzić, jakie nowinki techniczne do produkcji ziemniaków mają producenci sprzętu agrotechnicznego.
Ziemniaki – historia, właściwości i zastosowanie
Ziemniaki to najpopularniejsze warzywo korzeniowe na świecie. Uprawiane na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy) w ponad 100 krajach, a ich roczną produkcję szacuje się na ponad 400 milionów ton. W Polsce ziemniaki są podstawowym składnikiem wielu potraw, a ich spożycie na osobę wynosi ponad 100 kilogramów rocznie.
Historia ziemniaków
Ziemniaki pochodzą z Ameryki Południowej, gdzie były uprawiane przez Inków i Azteków już w VI wieku p.n.e. Do Europy przywieźli je w XVI wieku hiszpańscy konkwistadorzy.
Na początku ziemniaki były uważane za roślinę trującą, ale stopniowo zaczęto je wykorzystywać jako pokarm. W Polsce ziemniaki pojawiły się dopiero w XVII wieku i szybko zyskały popularność, by w wieku XVIII stać się podstawą jadłospisu wielu Polaków.
Właściwości ziemniaków
Ziemniaki są bogate w skrobię, która jest źródłem węglowodanów. Zawierają również białko, błonnik, witaminy i minerały. Są dobrym źródłem potasu, który jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania mięśni i układu nerwowego. Ziemniaki zawierają również witaminy C, B6 i folan.
Ciekawostki związane z ziemniakami
- Ziemniaki są drugim, po zbożach, najpopularniejszym produktem spożywczym na świecie.
- Najwięcej ziemniaków na świecie produkują Chiny, Indie i Rosja.
- W Polsce średnie spożycie ziemniaków wynosi 100 kg na osobę rocznie.
- Ziemniaki są bogate w skrobię, która jest źródłem energii dla organizmu.
- Ziemniaki zawierają również błonnik, który jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego.
- Ziemniaki są dobrym źródłem witaminy C, która jest ważna dla odporności organizmu.
- Ziemniaki są również źródłem potasu, który jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.
Zastosowanie ziemniaków
Ziemniaki są bardzo uniwersalnym warzywem. Można je jeść na wiele sposobów, zarówno na słono, jak i na słodko. Można je gotować, piec, smażyć, dusić, pureeować, czy też dodawać do sałatek i zup. Ziemniaki są składnikiem wielu tradycyjnych polskich potraw, takich jak pierogi, placki ziemniaczane, czy też bigos. Są podstawą wielu dań, takich jak:
- puree ziemniaczane
- frytki
- pierogi
- placki ziemniaczane
- zapiekanki
- sałatki
Ziemniaki można również jeść na surowo, w postaci chipsów lub surówki.
Ziemniaki w kuchni polskiej
W polskiej kuchni ziemniaki są ważnym elementem wielu potraw.
- Pyry – ziemniaki ugotowane w mundurkach, pokrojone w kostkę i podawane z sosem.
- Ziemniaki z wody – ziemniaki ugotowane w wodzie, podawane z masłem lub skwarkami.
- Kotlety ziemniaczane – ziemniaki ugotowane w mundurkach, rozgniecione, wymieszane z jajem, bułką tartą i przyprawami, a następnie usmażone.
- Placki ziemniaczane – ziemniaki starte, wymieszane z jajkiem, bułką tartą i przyprawami, a następnie usmażone.
- Ziemniaki puree – ziemniaki ugotowane w mundurkach, obrane i rozgniecione z masłem lub mlekiem.
- Ziemniaki duszone – ziemniaki pokrojone w kostkę lub talarki, duszone z cebulą, czosnkiem i przyprawami.
Wartość odżywcza ziemniaków
100 gramów ziemniaków zawiera około:
- 77 kcal
- 20 g węglowodanów
- 2 g białka
- 1,7 g błonnika
- 20 mg potasu
- 18 mg witaminy C
- 0,3 mg witaminy B6
- 14 mcg kwasu foliowego
Ziemniaki a zdrowie
Ziemniaki są zdrowym warzywem, które może korzystnie wpływać na zdrowie. Badania wykazały, że regularne spożywanie ziemniaków może zmniejszać ryzyko chorób serca, udaru mózgu i cukrzycy typu 2.
Ziemniaki są również dobrym źródłem potasu, który jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania mięśni i układu nerwowego.
Jednak nie można przesadzać z ilością spożywanych ziemniaków, bo nadmiar ich w diecie może prowadzić do poważnych schorzeń. Ziemniaki zawierają solaninę, która jest toksyczna w dużych ilościach. Solanina powstaje w ziemniakach, które są zielone, mają zgniecione lub uszkodzone skórki. Należy unikać spożywania zielonych ziemniaków, ponieważ mogą powodować bóle brzucha, wymioty i biegunkę.
Ziemniaki a środowisko
Ziemniaki są stosunkowo mało wymagającymi roślinami, które można uprawiać na różnych rodzajach gleb. Są również dobrym źródłem żywności dla wielu gatunków zwierząt. Uprawa ziemniaków może być zatem korzystna dla środowiska.
Podsumowanie
Ziemniaki są popularnym i zdrowym warzywem, które można jeść na wiele sposobów. Są podstawą wyżywienia wielu ludzi na całym świecie.