Piątek trzynastego – dlaczego uznawany za pechowy?

Istnieje wiele teorii na temat korzeni powszechnego poglądu na piątek trzynastego. W kulturze chrześcijańskiej sama liczba 13 związana jest z trzynastym apostołem – Judaszem, obecnym podczas ostatniej wieczerzy w Wielki Czwartek. To on, według Pisma Świętego, wydał Jezusa Sanhedrynowi – najwyższej żydowskiej instytucji religijnej i sądowniczej w starożytnej Judei. Piątek zaś jest uznawany za pechowy ze względu na śmierć Jezusa na krzyżu właśnie w Wielki Piątek.

Jak sugerują niektóre źródła, właśnie w ten dzień w październiku 1307 roku we Francji aresztowano templariuszy, fałszywie oskarżonych przez króla Filipa IV o herezję, sodomię i bałwochwalstwo. W rzeczywistości władca Francji był dłużnikiem zakonu, zdaniem historyków Filip IV chciał w ten sposób pozbyć się wierzycieli.

Tuż przed spłonięciem na stosie, ostatni wielki mistrz zakonu Jacques de Molay przeklął zarówno króla Francji, jak i papieża Klemensa V. Rok później obaj już nie żyli.

Czytaj także: Pijany kierowca TIR-a zasnął za kierownicą. Zablokował ruch w Łodzi

Strach przed piątkiem trzynastego jest nazywany paraskewidekatriafobią. Słowo to powstało z greckich słów paraskevi (piątek), dekatreis (trzynasty) i fobia (strach).

Uprzedzenie do trzynastki jest obecne również w mitologii nordyckiej. Według historyka folkloruDonalda Dossey, nieszczęśliwa natura liczby “13” wywodzi się z nordyckiego mitu o 12 bogach, którzy wyprawili wieczorną ucztę w Valhalli. Bóg ognia i oszustw Loki miał nie otrzymać zaproszenia na wieczerzę, ale i tak przyszedł jako trzynasty gość i doprowadził niewidomego boga Hra do trafienia strzałą z jemiołą Baldera, syna Odyna. Jak opisał Dossey, Balder zmarł, a cała Ziemia pogrążyła się w ciemnościach i żałobie. – To był zły i pechowy dzień – dodał. To istotne wydarzenie w wierzeniach nordyckich spowodowało, że liczba “13” jest uznawana za pechową.

Przesąd w Europie i na świecie

Co ciekawe, nie wszystkie państwa uznają piątek trzynastego za pechowy. W krajach hiszpańskojęzycznych nieszczęśliwy dzień wypada nie w piątek, lecz we wtorek trzynastego. Jak opisuje portal La Vanguardia, wtorek jest dniem pecha według przysłowia: we wtorek nie bierz ślubu ani nie wyruszaj w podróż.

W starożytnej Grecji wierzono, że we wtorek narodził się tajfun, przerażający potwór, uważany za boga huraganowych wiatrów. Również wtorek był dniem tygodnia, w którym nastąpił upadek Konstantynopola i dniem, w którym według Biblii nastąpiło pomieszanie języków na wieży Babel.

Czytaj także: Pogoda na piątek. Ciepły początek weekendu

We włoskiej popkulturze, pechowym dniem jest piątek siedemnastego. Takie przekonanie jest powiązane z liczbą “17”, którą w numeracji rzymskiej zapisuje się: XVII. Poprzez przestawienie znaków w liczbie można łatwo otrzymać łacińskie słowo VIXI, oznaczające stwierdzenie “Żyłem”, co sugeruje śmierć – omen pecha.

Liczba 13 jest we Włoszech uznawana za szczęśliwą liczbę.