Dlaczego po porodzie zwiększa się ryzyko zakażeń układu moczowego?
Jedną z najczęstszych przyczyn rozwoju infekcji układu moczowego po porodzie, głównie zapalenia pęcherza moczowego, jest zaleganie moczu. Młode mamy, u których podczas porodu wykonano nacięcie krocza, odczuwają dyskomfort podczas mikcji, dlatego starają się oddawać mocz jak najrzadziej [2]. Niestety, sprzyja to namnażaniu się w układzie moczowym bakterii, co może prowadzić do stanu zapalnego pęcherza, a w konsekwencji również do odmiedniczkowego zapalenia nerek. Kobiety zawsze są bardziej narażone na zakażenia bakteryjne dróg moczowych. Jest to spowodowane budową anatomiczną żeńskiej cewki moczowej, która jest znacznie krótsza niż u mężczyzn i umiejscowiona w pobliżu odbytu [3]. Zwiększa to ryzyko przenikania do dróg moczowych bakterii, głównie pałeczek okrężnicy. Po porodzie sytuacja jest o tyle problematyczna, że zdarza się wówczas opadanie macicy lub pęcherza moczowego, uszkodzenie pęcherza moczowego po porodzie naturalnym oraz hipotonia pęcherza po znieczuleniu. Czasami zachodzi konieczność cewnikowania, dochodzi też do tego krwawienie poporodowe, które utrudnia zachowanie odpowiedniej higieny okolic intymnych [2].
Objawy i możliwe powikłania zakażenia układu moczowego w połogu
Do najczęstszych infekcji układu moczowego podczas połogu, podobnie jak w innych sytuacjach, należy zapalenie pęcherza moczowego [4]. Daje ono objawy takie jak pieczenie i ból podczas oddawania moczu, zwiększone parcie na pęcherz i częste oddawanie moczu, krwiomocz, dolegliwości bólowe w podbrzuszu, podwyższona temperatura i złe samopoczucie [4]. Jeśli zakażenie rozszerzy się na górny odcinek układu moczowego, do nerek, grozi to odmiedniczkowym zapaleniem nerek, co jest poważną chorobą i może doprowadzić do niewydolności tego narządu, a także do sepsy. Z tego względu zakażenia układu moczowego należy leczyć możliwie jak najwcześniej, zanim rozprzestrzenią się na dalsze rejony w układzie moczowym i poza nim.
Jak leczyć zakażenia układu moczowego w czasie połogu?
Leczenie zakażeń układu moczowego w połogu prowadzi się podobnie jak w innych okresach życia. W celu ustalenia rodzaju bakterii, które wywołały infekcję, lekarz może zalecić badanie moczu z posiewem. Lekarz dobiera odpowiedni antybiotyk, taki który w minimalnym stopniu przechodzi do kobiecego mleka, jednak należy pamiętać, że podczas jego przyjmowania niewskazane jest karmienie piersią [5]. Alternatywą do antybiotyków jest lek Urosal, który stosuje się m.in. w leczeniu zapalenia pęcherza moczowego i odmiedniczkowego zapalenia nerek. Lek ten ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Przed jego zastosowaniem w czasie połogu należy jednak zasięgnąć porady lekarza, zwłaszcza jeśli młoda mama karmi piersią.
W jaki sposób zapobiegać zakażeniom układu moczowego w połogu?
Kluczową kwestią w profilaktyce zakażeń układu moczowego po porodzie jest zachowanie odpowiedniej higieny intymnej i prawidłowe podmywanie się – od pochwy w kierunku odbytu. Mimo odczuwanego podczas mikcji dyskomfortu należy też regularnie oddawać mocz, tak by nie zalegał on w pęcherzu. Zaleca się również pić przynajmniej 2 litry płynów dziennie. Do działań profilaktycznych należy również stosowanie odpowiedniego płynu do higieny intymnej i unikanie kosmetyków mogących spowodować ich podrażnienie. Zamiast kąpieli w wannie lepszym rozwiązaniem jest prysznic.
Bibliografia:
- Zakażenia układu moczowego w praktyce lekarza rodzinnego, https://www.wl.cm.umk.pl/panel/wp-content/uploads/Zakazenia-układu-moczowego-w-praktyce-lekarza-rodzinnego.pdf, data dostępu 21.07.2022.
- Joanna Zasada, Ciąża, poród, połóg, Ateneum Przegląd Familiologiczny , Rok I, 1/2013.
- M. Walentowicz i in., Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii układu moczowego, Journal of Clinical Healthcare 3/2017, 1-4.
- Robert Drabczyk, Zapalenie pęcherza i inne zakażenia układu moczowego – objawy, przyczyny, leki i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/51947,zapalenie-pecherza-i-inne-zakazenia-ukladu-moczowego, data dostępu 21.07.2022.
- E. Szałek, Farmakoterapia w zakażeniach układu moczowego u kobiet w okresie ciąży i laktacji, „Farmacja Współczesna” 2020, nr 13, s. 18-28.
UROSAL, 300 mg + 300 mg, tabletki. Skład: 1 tabletka zawiera 300 mg metenaminy (Methenaminum) i 300 mg fenylu salicylanu (Phenylis salicylas). Postać farmaceutyczna: tabletka. Wskazania do stosowania: Urosal jest stosowany w zapaleniu pęcherza moczowego, w odmiedniczkowym zapaleniu nerek, zapaleniu miedniczek nerkowych, stanach zapalnych pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, w biegunce, nieżycie jelit. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na salicylany i fenol, niewydolność nerek, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, skaza krwotoczna, ciężka niewydolność wątroby, kwasica metaboliczna znacznego stopnia, odwodnienie. Podmiot odpowiedzialny: Zakłady Chemiczno-Farmaceutyczne „VIS” Spółka z o.o. ul. Św. Elżbiety 6a, 41-905 Bytom. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Artykuł we współpracy z Urosal