Przykładem trudnego budżetu jest projekt przyszłorocznego budżetu stolicy województwa. Władze Łodzi przedstawiły go w weekend, i mówią, że tak źle jeszcze nie było. Trzeba będzie ciąć wydatki i ograniczać inwestycje.

Budżet Łodzi ma w przyszłym roku sięgnąć prawie 5,5 mld zł. Deficyt budżetowy – prawie 300 mln zł. A to oznacza konieczność oszczędzania – mówi prezydent miasta, Hanna Zdanowska. – Jeszcze nigdy nie było tak źle. Epidemia COVID-19 zmasakrowała budżety samorządów. Musieliśmy ciąć inwestycje i oszczędzać na wydatkach bieżących.

Jednocześnie prezydent Hanna Zdanowska zapowiedziała, że miasto nie zrezygnuje z najważniejszych inwestycji. – Podjęłam decyzję o kontynuowaniu największych, już rozpoczętych, inwestycji i projektów, których przerwanie przyniosłoby miastu ogromne straty.

Łódź chce wydać m.in. 300 mln zł na rewitalizację, 200 mln na remonty torowisk i zakup taboru MPK, prawie 50 mln zł na budowę stadionu. Pieniądze na realizację tych celów mają pochodzić m.in. z kredytów. Rada Miejska już dała zielone światło na emisję obligacji. Drugie źródło pozyskania środków – to podwyżki miejskich opłat i podatków. W przyszłym roku w Łodzi na pewno wzrośnie podatek od nieruchomości, mieszkańcy więcej zapłacą też za odbiór odpadów.

Ale stolica województwa to nie jedyny samorząd, który mówi o zapaści w finansach lokalnych. Podobnie jest w innych samorządach, bo wszędzie są problemy budżetowe. Podwyżkami mogą ratować się m.in. Bełchatów, Piotrków Trybunalski, Sieradz. Samorządowcy przekonują, że nie mają innego wyjścia, choćby dlatego, że nie mogą liczyć na wystarczającą pomoc rządu.

W takie wyjaśnienia powątpiewa opozycja w Łodzi. Radny Prawa i Sprawiedliwości Radosław Marzec przekonuje, że pomoc rządowa już do samorządów trafiła, przy tym nie jest w pełni wykorzystywana. – Ostatnia transza w ramach Tarczy Antykryzysowej dla Łodzi wynosiła prawie 100 mln zł. Miasto mogło przeznaczyć te środki na inwestycje. Na tę chwilę zostały wykorzystane w 40%.

Profesor Mariusz Sokołowicz z Uniwersytetu Łódzkiego uważa, że choć kryzys ma wpływ na budżety, to jednak nie jest oczywiste, jak duże będą ich problemy. – Oczywiście samorządy stracą. Te wstępne szacunki jeszcze z początków pandemii mówiły o kilkudziesięciumilionowych stratach z tytułu wpływów do samorządów, przede wszystkim z podatków PIT i CIT. Ale już wakacyjne szacunki pokazywały, że straty mogą być nieco mniejsze. Myślę więc, że jest problem, ale dramatu jeszcze nie ma.

Prof. Sokołowicz nie wyklucza, że samorządy mogą wykorzystywać okazję. Odwołuje się do znanej kanadyjskiej publicystki Naomi Klein i jej książki “Doktryna szoku” z 2007 r. – Autorka stawiała tam tezę, że przy okazji bardzo szokowych wydarzeń można wprowadzać pewne rozwiązania, których w normalnych warunkach byśmy nie wprowadzili. Można powiedzieć, że w małej skali samorządy taką doktrynę stosują.

Zobacz także, Mariusz Sokołowicz | Radio Łódź

Samorządowcy zapewniają jednak, że nie ma mowy o stosowaniu takiej doktryny. Łódzki radny Koalicji Obywatelskiej, Mateusz Walasek zwraca uwagę, że podwyżki w Łodzi nie będą odbiegały od zeszłorocznych. Np. woda w ogóle nie zdrożeje, a podatki wzrosną o poziom inflacji. I zmienić tego już nie można. – W kwestiach podatkowych sprawa jest zasadniczo zamknięta, dlatego że są pewne terminy, w których Rada może podjąć takie uchwały. Uchwały podatkowe zostały już podjęte i to nie jest tak, że Rada może w trakcie roku ten podatek zmienić.

Samorządy nie powiedziały jednak jeszcze ostatniego słowa. Na przykład nie wiadomo, czy w przyszłym roku zmienią się ceny biletów komunikacji publicznej. Do tego – samorządy mają jeszcze furtkę w postaci nowelizacji budżetów.

Posłuchaj i dowiedz się więcej:

Koronawirus – co musisz wiedzieć?