Wycieczka Hallerczyków do Polski | Rozmowy o historii

Łódź była jednym z kilku miast , w ktorym pokazano unikatowy niemy dokument archiwalny z 1927 r. zat. Z wycieczki Stowarzyszenia Weteranów do Polski. W 1927 r. blisko 650 weteranów przypłynęło do Gdyni. Wycieczka trwała od 9 lipca do 18 sierpnia. Na taśmie filmowej 35-milimetrowej udokumentowano spotkania weteranów z najważniejszymi osobami w II Rzeczypospolitej, a także miejsca, które odwiedzali. Na trasie wycieczki była także Łódź.

Anonimowy operator uwiecznił m.in. generałów Józefa Hallera i Mariusza Zaruskiego, działaczy Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, m.in. dr. Teofila Starzyńskiego i Agnieszkę Wisłę, a także pokazy zręcznościowe żołnierzy 15. Pułku Ułanów i 7. Pułku Strzelców Konnych na Polach Grunwaldzkich w Poznaniu oraz paradę 13. Dywizji Piechoty w Równem na Wołyniu.

Po odnalezieniu w archiwum SWAP w USA porwanych fragmentów taśmy światłoczułej, po ich połączeniu i przegraniu na nośnik cyfrowy formatu DVD, film został pokazany 17 listopada 2011 r. w Konsulacie RP w Nowym Jorku.

Po siedmiu latach oryginalna kopia filmu została sprowadzona do Polski w ramach umowy podpisanej pomiędzy SWAP i Archiwum IPN. Konserwację filmu przeprowadzono w pracowniach Filmoteki Narodowej Instytutu Audiowizualnego przy współpracy pracowników IPN. Jest to bezcenny unikat historyczny, gdyż okres II wojny światowej przetrwało mniej niż 10 proc. przedwojennych produkcji. O filmie opowiadają Radosław Poboży kutosz w Archiwum IPN i Marzena Wilk dyrektor Archiwum IPN.