Paszporty Paragwaju | Rozmowy o historii
W ramach obchodów ustanowionego w ubiegłym roku Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi zorganizował 22 marca 2019 r. w Muzeum Kinematografii w Łodzi projekcje filmu dokumentalnego Paszporty Paragwaju. Poprzedził je wykład dr. hab. Janusza Wróbla, pracownika Oddziałowego Bura Badań Historycznych łódzkiego IPN.

Nazwa | Plik | Autor |
21 03 2019 rozmowa – prof. Janusz Wróbel IPN | audio (m4a) audio (oga) |

Film Paszporty Paragwaju w reżyserii Roberta Kaczmarka opowiada mało znaną historię współpracy polsko-żydowskiej, której celem nadrzędnym było życie drugiego człowieka. W latach 19421943 w poselstwie RP w Bernie funkcjonowała nieformalna grupa złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Wspólnie działali na rzecz uzyskiwania paszportów państw Ameryki Południowej. Fałszywe dokumenty trafiały do Żydów w okupowanej Europie, którzy dzięki nim uniknęli w większości wywózek do niemieckich obozów zagłady. Posiadacze tych paszportów trafiali do obozów dla internowanych w Niemczech (Tittmoning, Liebenau, Blsenberg) oraz do okupowanej Francji (Vittel). Do grupy działającej przy polskim poselstwie w Bernie należeli: Aleksander Ładoś poseł pełnomocny w Bernie; jego współpracownik Konstanty Rokicki konsul w Bernie; Stefan Jan Ryniewicz sekretarz i kierownik Wydziału Konsularnego w Bernie; Juliusz Khl sekretarz poselstwa. Ze strony organizacji żydowskich ogromną rolę odegrali: Adolf H. Silberschein działacz syjonistyczny, poseł na Sejm RP oraz Chaim Eiss rabin, działacz Agudat Israel.
***
Również 22 marca Poczta Polska oraz Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi zaprosiły do Urzędu Pocztowego nr 4 w Łodzi przy al. T. Kościuszki 5/7 na otwarcie przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej wystawy Akcja Żegota Polski Podziemnej. Żegota była tajną organizacją afiliowaną przy władzach Polskiego Państwa Podziemnego. Zajmowała się ratowaniem żydowskich współobywateli, masowo mordowanych przez niemieckiego okupanta w latach II wojny światowej. Ryzykując własnym życiem, cywilni konspiratorzy ocalili z zagłady co najmniej kilka tysięcy osób.