Tradycje wieluńskiego muzealnictwa sięgają bowiem czasów przedwojennych, kiedy to w 1926 powołano do życia Muzeum Ziemi Wieluńskiej Polskiej Macieży Szkolnej.

Placówka mogła poszczycić się ciekawymi zbiorami etnograficznymi, przyrodniczymi, archeologicznymi oraz historycznymi, wśród których było sporo dokumentów rzemieślników wieluńskich w tym dyplomy cechowe wystawione przez królów Aleksandra Jagiellończyka i Jana III Sobieskiego.

Powojenne odrodzenie muzeum to przede wszystkim zasługa prof. Tadeusza Olejnika, historyka mocno zaangażowanego w powołanie placówki w Wieluniu, który następnie był jej wieloletnim dyrektorem. Zastąpił go Bogusław Abramek, obecnie muzeum szefuje Jan Książek.

Siedzibą muzeum jest dawny klasztor Sióstr Bernardynek z początku XVII wieku. Muzeum posiada zbiory archeologiczne, historyczne i etnograficzne oraz dzieła sztuki. Interesująco prezentują się pamiątki z przedwojennego Wielunia oraz bogata ikonografia obrazująca skutki bombardowania dokonanego przez niemieckie lotnictwo nad ranem 1 września 1939 roku.

Oddziałem MZW jest Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie perełka architektury drewnianej województwa łódzkiego.