Była ona studenckim odpowiednikiem “Solidarności”, skupiającym młodych ludzi dążących do demokratyzacji życia akademickiego i struktur uczelnianych. Była też pierwszą taką organizacją w krajach bloku komunistycznego.

NZS powstał we wrześniu 1980 roku, ale władze komunistyczne początkowo odrzuciły wniosek o zarejestrowanie.Obecny przewodniczący organizacji Michał Moskal przypomina, że komuniści zmienili zdanie po protestach studentów, które odbyły się w całym kraju. Głównym ośrodkiem studenckiego strajku była Łódź, gdzie 21 stycznia 1981 roku zapadła decyzja o rozpoczęciu strajku okupacyjnego.
NZS domagał się również przestrzegania podstawowych swobód politycznych w kraju oraz praw człowieka, a także szanowania polskich tradycji niepodległościowych i patriotycznych. Wspierał też działania “Solidarności” w wymiarze politycznym.

Po rejestracji Niezależne Zrzeszenie Studentów działało legalnie niespełna rok, do ogłoszenia stanu wojennego. Wówczas NZS został zdelegalizowany, a wielu jego działaczy aresztowano. W niektórych ośrodkach akademickich organizacja działała w podziemiu. Ponownie została ona zarejestrowana 22 września 1989 roku.

Michał Moskal mówi, że współcześnie organizacja nawiązuje do tradycji jej pierwszych członków i choć nie walczy z ustrojem totalitarnym, to wypełnia inne cele statutowe poprzez wychowanie w duchu patriotyzmu oraz służbę ojczyźnie. Zrzeszenie organizuje między innymi studencką zbiórkę krwi pod nazwą Wampiriada, Konkurs Konstrukcji Studenckich, czy też plebiscyt na najlepszego studenta, czyli Studenckiego Nobla, a także mniejsze wydarzenia lokalne.

Do Niezależnego Zrzeszenia Studentów należało wielu współczesnych polityków z różnych stron sceny politycznej, także dziennikarzy i publicystów.

IAR/Dawid Grygorcewicz