W listopadzie 1941 roku, na terenie Litzmannstadt Getto (utworzonego przez okupacyjne władze w lutym 1940 roku), na bardzo małym obszarze odrębniony został tzw. obóz cygański (Zigeunerlager). Niemcy zamknęli w nim ponad 5 tysięcy Cyganów – Roma i Sinti – przywiezionych z Burgenlandu na pograniczu austriacko-węgierskim. Obóz od getta oddzielały podwójne zasieki z drutu kolczastego i głęboka fosa, okna zabito deskami. W tak potwornych warunkach Cyganie – wśród których większość stanowiły małe dzieci – nie mieli szansy na przeżycie. W obozie natychmiast wybuchła epidemia tyfusu, która zdziesiątkowała mieszkańców. 5 stycznia 1942 roku naziści rozpoczęli wywózki do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem. W ciągu tygodnia obóz cygański został zlikwidowany. Nie ocalała ani jedna osoba.

Na terenie Łodzi zachował się budynek, w którym przez trzy miesiące mieścił się obóz dla Roma i Sinti z Burgenlandu. W dawnej kuźni znajduje się miejsce pamięci filia Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. Na murze cmentarza żydowskiego od 2012 roku jest tablica dedykowana Romom zmarłym w obozie od listopada 1941 do stycznia 1942 roku.

Oficjalne uroczystości zaplanowano 12 stycznia. Dzień wcześniej o godz. 18 będzie można zobaczyć film “Obóz cygański w Łodzi” w reżyserii Jarosława Sztandera, pół godziny później wykład wygłosi Adam Sitarek z Uniwersytetu Łódzkiego. Zaprasza Centrum Dialogu im. Marka Edelmana przy ul. Wojska Polskiego 83.