Ósma edycja akcji społecznej “Zapal znicz pamięci” odbywa się w niedzielę, 23 października. Nawiązuje ona do tragicznych wydarzeń z jesieni 1939 roku. Szacuje się, że z samej Łodzi aresztowano wówczas około 1500 osob. Ich losy nie są znane. Wiadomo, że dokonywano masowych egzekucji na terenie lasów łagiewnickich czy lućmierskich. Dokładne szacunki nie są jednak możliwe, mówi Marzena Kumosińska z Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi. – NIemcy wiedzieli, że popełniali zbrodnię, dlatego pod koniec wojny rozkopywali groby i palili zwłoki. Dlatego odnajdywane są teraz pojedyńcze części szkieletów i bardzo utrudnia to dokonywanie jakichkolwiek szacunków. Ogólne mówi się o 1500 osób, które zostały jesienią 1939 roku w Łodzi aresztowane – wyjaśnia.

Dzieje Polaków mieszkających podczas II wojny światowej na ziemiach wcielonych do III Rzeszy, nie przebiły się do wyobraźni i pamięci zbiorowej. Wysiedlenia z Wielkopolski, Pomorza i ziemi łódzkiej, przymusowe wcielanie do Wehrmachtu na Śląsku i Pomorzu, głód, terror i egzekucje stały się doświadczeniem mieszkańców tych ziem od pierwszego dnia agresji niemieckiej w 1939 roku.Od pierwszego dnia agresji niemieckiej w 1939 roku terror i egzekucje były codziennym doświadczeniem Polaków w Wielkopolsce, na Pomorzu, Kujawach, Śląsku i ziemi łódzkiej mówi koordynatorka akcji dr Agnieszka Łuczak z poznańskiego oddziału IPN. Niemcy wprowadzili tu znacznie większe represje niż na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Tylko do końca 1939 roku na Kresach zachodnich Rzeczypospolitej zamordowali 40 tysięcy osób, przedstawicieli polskich elit. W tym roku przypominamy miejsca masowych egzekucji, w których zginęły setki i tysiące nieznanych ofiar.

W lasach lućmierskich będzie realizowane tegoroczne przedsięwzięcie edukacyjne. Pracownicy IPN wspólnie z uczniami łódzkich i zgierskich szkół o godzinie 10.00 wyruszą spod muzeum Radogoszcz i około 11.00 wspólnie zapalą znicze w Lasach Lućmierskich. Następnie młodzież przejdzie lasami do Grotnik, gdzie odbędzie się specjalna lekcja historii.
Wszyscy zainteresowani przywracaniem pamieci historycznej mogą się przyłączyć do akcji także w pobliżu swoich miejsc zamieszkania. – Zachęcamy również, byodszukiwać miejsca kaźni w swojej okolicy i dokumentowania swoich działańzdjęciem przesłanym na stronę [email protected] – mówi Marzena Kumosińska.

Przez około miesiąc czasu, wieczorem lub nad ranem, słychać było strzały zlasów []. Po strzałach wnosiłem, że dokonywano nowych rozstrzeliwań. Ja osobiście stwierdziłem iodnalazłem sześć masowych grobów []. Na podstawie informacji innych osób odnalazłem razem dwanaście masowych grobów, położonych na terenie gminy Podlesie iPanewnik. [Zeznania Franciszka Kuźnika, 1949]

W akcji “Zapal znicz pamięci” uczestniczą regionalne rozglośnie Polskiego Radia oraz pięć oddziałów IPN w Gdańsku, Bydgoszczy, Poznaniu, Katowicach i Łodzi

Posłuchaj całej rozmowy z Marzeną Kumosińską:

Miejsca kaźni w regionie łódzkim:

Łódź

cmentarz komunalny Doły mogiła ofiar ekshumowanych na terenie poligonu Brus, zamordowanych w listopadzie 1939 r.

obelisk u zbiegu ul. Krańcowej i Syrokomli (wejście na teren b. poligonu Brus) z tablicą pamiątkową miejsce zagłady Polaków ofiar totalitarnych systemów hitlerowskiego i komunistycznego rozstrzelanych i pogrzebanych w bezimiennych grobach na terenie dawnego poligonu Brus w czasie okupacji niemieckiej i w latach powojennych w Łodzi

fabryka Glazera przy ul. Liściastej 17 obóz przejściowy dla osób aresztowanych przez gestapo w ramach Intelligenzaktion

gmach XII LO przy ul. Anstadta 7 w czasie wojny siedziba gestapo szpital w Kochanówce im. J. Babińskiego przy ul. Aleksandrowskiej 159 miejsce kaźni ok. 1500 osób niepełnosprawnych w ramach akcji T4, zamordowanych 13-28 marca 1940 r.

powiat łódzki wschodni

Brzeziny, w dniach 6-8 września 1939 r. zamordowano ok. 150 osób podczas bombardowania miasta powiat pajęczański

Działoszyn, cmentarz przy ul. Cmentarnej pomnik pamięci poległych we wrześniu 1939 r., podczas bombardowania pierwszego dnia wojny zamordowano ok. 230 osób

powiat sieradzki

Sieradz, cmentarz żydowski przy ul. Zakładników 14 listopada 1939 r. na cmentarzu Niemcy zamordowali 20 osób

Sieradz, ul. Wodna 15 września 1939 r. Niemcy rozstrzelali przy jednym z budynków ok. 10 osób

Sieradz, Zakład Karny przy ul. Orzechowej 5 obóz przejściowy dla osób aresztowanych w regionie jesienią 1939 r.

Warta, szpital Psychiatryczny przy ul. Sieradzkiej 3 w ramach akcji T4 w dniach 2-4 kwietnia 1940 r. ze szpitala wywieziono i zamordowano ok. 580 pacjentów

Złoczew, w dniach 3-4 września 1939 r. niemieccy żołnierze spalili miasto i zamordowali ok. 200 osób powiat wieluński

Borowiec, pomnik ok. 20 żołnierzy 72. Pułku Piechoty zamordowanych 1 września 1939 r.

Wieluń, pomnik w miejscu dawnego szpitala Wszystkich Świętych przy ul. Piłsudskiego podczas bombardowania miasta 1 września 1939 r. zamordowano ok. 600-1200 osób

powiat zgierski

Lućmierz-Las mogiła ofiar Intelligenzaktion zamordowanych jesienią 1939 r., ok. 500 ofiar