Jak co roku, główne obchody rozpoczęły się naCmentarzu Żydowskim. Ocalali z łódzkiego getta, społeczność żydowska, przedstawiciele rządu, parlamentu i władz lokalnych wspólnie zapalili znicze pamięci i wspomnieli tragiczną historię. – W ten sposób budowana jest pamięć, można próbować wyrazić swoje emocje słowami i przekazać je kolejnym pokoleniom. To nadaje jakiś sens tym tragicznym wydarzeniom – mówił Dawid Szychowski rabin Łodzi.

Następnie od ulicy Brackiej, gdzie mieści się cmentarz, przeszedł Marsz Pamięci do stacji Radegast, skąd odjeżdżały transporty Żydów do obozów zagłady.- Uroczystości są okazją do postawienia pytania najważniejszego: Dlaczego? Jak mogło dojść do takiego dramatu? – mówił minister Wojciech Kolarski z Kancelarii Prezydenta. – Rozważania o przyczynach najgłębszych, o naturze człowieka i naturze zła, musimy pozostawić filozofom i teologom. My natomiast jesteśmy zobligowani, aby wciąż przypominać o wydarzeniach, w wyniku których łódzkie getto powstało, przetrwało tak długo a potem uległo zagładzie – podkreślał.

Posłuchaj materiału i dowiedz się więcej:

Zwieńczeniem oficjalnych uroczystości było wręczenie, pośmiertnie, dwóch medali “Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. To najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne, przyznawane osobom i rodzinom, które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów z Holocaustu podczas II wojny światowej.

Dyplom i medal, na którym widnieje pochodzący z Talmudu napis “Kto ratuje jedno życie ratuje cały świat” otrzymali Helena i Stanisław Podrzyccy. Medal odebrała ich prawnuczka, Slobodanka Zemko. – Moi pradziadkowie w 1942 roku, podczas likwidacji getta w miejscowości Końskie, udzielili schronienia jedenaściorgu Żydów. Moja prababcia wyprowadziła też z getta żydowską dziewczynkę, której udzieliła potem schronienia. Dzięki temu dziewczynka przeżyła wojnę – powiedziała Zemko.

Medal “Sprawiedliwych wśród narodów świata” otrzymali także Waleria i Marcin Świetlikowie.

Anna Azari, ambasadorIzraela w Polscepodkreślała, żetakie uroczystości to jedna z najważniejszych misji ambasady. – Dla nas to historyczny dług, który trzeba spłacić. Wtych historiach nie ma nic banalnego, każda z nich niesie ze sobą bohaterstwo, które mogło kosztować życie całej rodziny – mówiła ambasador.

Odznaczenia przyznawane są przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem w Jerozolimie.

Posłuchaj rozmowy i dowiedz się więcej:

Litzmannstadt Getto zostało utworzone przez Niemców w lutym 1940 r. Było ono drugim, co do wielkości w Polsce i najdłużej istniejącym gettem na ziemiach polskich.Przez pięć lat z głodu i wyczerpania zmarło w nim prawie 45 tys. osób. Z początkiem1942 r. rozpoczęły się masowe deportacje mieszkańców getta do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem, gdzie zamordowano w sumie 70 tys. osób. Najtragiczniejszym momentem deportacji był okres Wielkiej Szpery, czyli akcji wywożenia do obozu osób nieprzydatnych do pracy: dzieci, starców i chorych.Całkowita likwidacja Litzmannstadt Getto nastąpiła w sierpniu 1944 roku.

Szczegółowy program obchodów:

UROCZYSTOŚCI GŁÓWNE

29 sierpnia (poniedziałek)

godz. 11.00 Uroczystości religijne na Cmentarzu Żydowskim (składanie zniczy)
Miejsce: Cmentarz Żydowski, ul. Bracka 40
Marsz Pamięci z Cmentarza Żydowskiego na Stację Radegast
Trasa: ul. Zmienna ul. Inflancka Stacja Radegast
godz. 12.00 Uroczystości oficjalne na Stacji Radegast (składanie kwiatów)
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi Oddział Stacja Radegast, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12
godz. 14.00 Wernisaż wystawy Post41. Relacje z Litzmannstadt Getto
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi Oddział Stacja Radegast, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12
godz. 16.30 Ceremonia wręczenia medali Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83
godz. 18.00 Premiera filmu Dziennik Sierakowiaka, reż. Michał Bukojemski, prod. Digit Film, Polska 2016, 57′
Po projekcji spotkanie z Michałem Bukojemskim i Marianem Turskim.
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE

27 sierpnia (sobota)

godz. 16.00 Otwarcie wystaw: Utraty Magdaleny Walczak oraz Grafiki pamięci Damiana Idzikowskiego
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83
godz. 17.00 Spotkanie z Ocalałym z łódzkiego getta, Leonem Weintraubem
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

28 sierpnia (niedziela)

godz. 10.00 Spacer po Cmentarzu Żydowskim
Start: Dom Przedpogrzebowy na Cmentarzu Żydowskim, ul. Bracka 40 (wejście od ul. Zmiennej)
godz. 16.00 Pokaz filmu Mój najszczęśliwszy dzień, reż. Michał Bukojemski, prod. Digit Film, Polska 2013, 67′
Po projekcji jubileuszowe spotkanie z Marianem Turskim
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83
godz. 18.00 Rozinkes mit mandlen koncert piosenek żydowskich w wykonaniu Chóru Dziecięcego Miasta Łodzi pod dyrekcją Waldemara Sutryka
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

30 sierpnia (wtorek)

godz. 10.00 Pokaz archiwalnych programów telewizyjnych TVP Łódź, związanych z obchodami likwidacji Litzmannstadt Getto: Cienie na mojej ulicy (1999, 15′), Spotkanie w Tel Avivie (2005, 14′) Ocaleli (2009, 13′)
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83
godz. 11.00 Spotkanie z Ocalałym z łódzkiego getta, Leonem Weintraubem
Wydarzenie w języku niemieckim
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83
godz. 17.00 Pokaz filmu Chava Rosenfarb: ta kropla trwania reż. Josh Waletzky, prod. A League for Yiddish, USA 2015, 75′
Film w języku jidysz z polskimi napisami.
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83
godz. 18.15 Spotkanie z prof. Goldie Morgentaler córką Chavy Rosenfarb, tłumaczką angielskiego przekładu Drzewa życia.
Spotkanie w języku polskim i angielskim
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

31 sierpnia (środa)

godz. 17.00 i 19.00 Listy z getta – spektakl teatru Trzcina z Tomaszowa Mazowieckiego
Miejsce: Galeria OFF Piotrkowska, ul. Piotrkowska 138/140

WYSTAWY

Lodzer miszmasz, czyli opowieść o żydowskiej Łodzi
Jesteśmy drzewami wiecznymi… 10 opowieści z łódzkiego getta
Utraty Magdaleny Walczak
Grafiki pamięci Damiana Idzikowskiego
Wystawy czynne codziennie od 8.00 do 20.00
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

Litzmannstadt Getto 1940-1944. Makieta Litzmannstadt Getto
Post41. Relacje z Litzmannstadt Getto
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi Oddział Stacja Radegast, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 1