Opowieści te mają bowiem przedziwną właściwość początkowo odbieramy je jako sympatyczne książeczki dla dzieci, potem stają się zbiorem kultowych już odzywek i pozwalają dalej wierzyć w przyjazny świat, w końcu zaś odsłaniają nam prawdę o życiu. Na koniec wakacji zajrzyjmy do jednej z nich – w Dolinie Muminków, tak jak u nas, jest sierpień

Musiało być już późne popołudnie, gdzieś pod koniec sierpnia, kiedy Muminek i jego Mama weszli w sam środek wielkiego lasu. Było całkiem cicho i tak ciemno między drzewami jak po zapadnięciu zmroku [] głęboko wśród cieni poruszały się małe bladozielone punkciki Robaczki świętojańskie wyjaśniła Mama Muminka Tak zaczyna się opowieść fińskiej pisarki, Tove Jansson, o Małych trollach i dużej powodzi. Opowieść bajkowa, w której spotkamy Tulippę czy dziwnych Hatifnatów pragnących jedynie gnać przed siebie, od jednego obcego miejsca do drugiego. To pierwsza warstwa tej niewielkiej, wydanej po raz pierwszy w 1945 roku książeczki. Kolejne warstwy kryją się pod nią, kto chce, dotrze do nich i przekona się, że nie jest to jedynie opis kolejnych przygód, jakie przeżywają Muminek i jego Mama poszukujący domu i zaginionego Tatusia Muminka. W pewnym momencie Mama opowiada zgromadzonym przy ognisku małym trollom o tym, że – jak była mała, Muminki nie musiały przemierzać strasznych lasów i trzęsawisk, żeby znaleźć miejsce nadające się do zamieszkania. We wstępie do książki autorka pisze Była zima 1939 roku, czas wojny [] miało się uczucie, że każda próba stworzenia obrazu rzeczywistości jest całkowicie niepotrzebna. Może więc nic dziwnego, że nagle ogarnęła mnie chęć napisania czegoś, co zaczynałoby się od – Był sobie kiedyś Dalszy ciąg musiał oczywiście być bajką, tego nie udało się uniknąć, ale zrezygnowałam z książąt, księżniczek [], wybierając na ich miejsce gniewną figurkę [], którą nazwałam Muminkiem. A więc fiński Muumipeikko to nie tylko jak najczęściej określa się go zachwycony światem stworek, łatwowierny i naiwny, o dobrym sercu, ale także ktoś, kto potrafi jak pisze Tove Jansson być gniewny, ktoś, kto dobrze wie, że nigdy nie odnajdziemy słońca, jeżeli nie zdecydujemy się przejść na drugą stronę i bez chwili wahania rzuca się na pomoc Mamie zaatakowanej przez groźnego Mrówkolewa. Gdy krainę małych trolli zalewa duża powódź, wraz z innymi wdrapuje się na wzgórek, gdy tylko jednak dostrzega dryfującą na starym fotelu rodzinę rozbitków, krzyczy Mamusiu, musimy ich ratować! Dzięki ich odwadze i determinacji powodzianie zostają ocaleni, a towarzyszący Muminkowi Ryjek, ostrożny i tchórzliwy, nie włączający się do niesienia pomocy, nagle zdaje sobie sprawę z tego, że coś jest nie tak Gnębiło go to, że w ogóle nie pomagał przy ratowaniu Jego przeciwieństwem jest w tej opowieści stary marabut, który przenosi na swoim grzbiecie wyłowionych z topieli, bo jak sam mówi Bardzo jest przyjemnie kogoś ratować! Mokrych powodzian zapraszają do swojego ogniska Żaboryby Usiądźcie, prosimy, zupa zaraz będzie gotowa. Bardzo dziękuję mówi Tatuś Muminka Nie macie pojęcia, jaki miałem piękny dom przed powodzią. Zbudowałem go całkiem sam [] trzy pokoje. Jeden niebieski jak niebo, drugi złocisty jak blask słońca i trzeci w cętki. No i na strychu pokój gościnny Po zjedzeniu zupy Żaboryby pożyczają rozbitkom koc, więc trolle układają się pod nim ciasno koło siebie i zasypiają. Podczas swojej wędrówki spotykają też mieszkańca wysokiej wieży stojącej nad brzegiem morza, który zaprasza na dymiący morski pudding, danie dla wszystkich przybyszów z różnych zakątków świata: Włóczykijów, duszków morskich, małych żyjątek i dużych stworzeń, Migotek i Paszczaków Jak brzmią te fragmenty czytane w 1939 roku? Lub w 1945? A jak w 2016?

Z półki mojej biblioteki, na której stoi literatura skandynawska, wyjęłam jeszcze inne książki z serii o Muminkach. Jest ich razem kilkanaście. Wydała je Nasza Księgarnia w tłumaczeniu Ireny Szuch-Wyszomirskiej i Teresy Chłapowskiej. Wszystkie zawierają ilustracje autorstwa Tove Jansson. I są nie tylko sympatycznymi opowiastkami o milutkim Muminku, jego rodzinie i przyjaciołach. Spotkać w nich można krążącą nad Doliną Muminków kometę, grożącą całemu światu zagładą. Ich bohaterowie, tak jak Gapsa, cierpią na depresję, lub jak Latarnik na samotność. Niektórzy jak Homek panicznie się boją, inni znikają ze strachu. Jeszcze inni filozofują. Wszystko staje się trudne to opinia Włóczykija kiedy się chce posiadać różne rzeczy, nosić je ze sobą i mieć je na własność. A ja tylko patrzę na nie A to z kolei myśl Tatusia Muminka Jedyne, co miało jakieś znaczenie, to to, że znalazłem mojego pierwszego przyjaciela, a tym samym zacząłem naprawdę żyć I na koniec Mama Muminka, która pewnego letniego dnia położyła się w osłoniętym od wiatru miejscu, skąd widziała tylko błękitne niebo i goździki morskie, kołyszące się nad jej głową. Odpocznę tylko chwilkę pomyślała. Mama Muminka to ja.