Zbąszyń 1938. Historia nieznana [film, książka]

Centrum Dialogu zaprasza na prezentację filmu dokumentalnego i książki “Do zobaczenia za rok w Jerozolimie – deportacje polskich Żydów w 1938 roku z Niemiec do Zbąszynia” oraz spotkanie z redaktorem książki Wojciechem Olejniczakiem z fundacji TRES.

W końcu października 1938 roku w wyniku akcji władz niemieckich tzw. Polenaktion z terenu III Rzeszy deportowani zostali Żydzi posiadający polskie paszporty. Brutalnie, wygnano kilkanaście tysięcy ludzi, pozwalając na zabranie ze sobą tylko niezbędnych rzeczy oraz 10 marek. Do Zbąszynia (granicznego wtedy miasteczka na zachodzie Wielkopolski) od 28 października 1938 roku dotarło około 9 tysięcy Żydów siłą przepchniętych przez granicę.

Zaskoczyła ich tu decyzja władz polskich o zamknięciu miasta. Przez dziesięć miesięcy wypędzeni starali się o możliwość wjazdu na teren Polski lub możliwość emigracji do innych krajów Europy, USA czy Palestyny mając do pokonania biurokratyczną machinę ówczesnego państwa polskiego. Tragiczna sytuacja koczujących przez 10 miesięcy ludzi, była ponurą zapowiedzią gett i obozów, której nikt wtedy nie pojął.

Władze i mieszkańcy Zbąszynia starali się stworzyć we współpracy z żydowskimi organizacjami pomocowymi zręby normalnego życia pomimo jawnej antysemickiej postawy władz centralnych. Ze wspomnień świadków i dokumentów wiadomo, iż społeczność miasta wchodziła w relacje z uchodźcami, ale nie ma wzmianek o konfliktach na poziomie bezpośrednich kontaktów.

Wypędzonych zakwaterowano na terenie całego miasta, zarówno w pustym młynie, budynkach dawnych stajni wojskowych, oraz w mieszkaniach prywatnych. Utrzymanie społeczności wygnańców było finansowane przez żydowskie organizacje charytatywne.

Ostatni deportowani Żydzi opuścili Zbąszyń w przededniu II wojny światowej.

Prezentacja filmu, książki i spotkanie z redaktorem odbędzie się w poniedziałek, 8 czerwca o godzinie 18 w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana przy ulicy Wojska Polskiego.

Zobacz wszystkie dzisiejsze wydarzenia

Bałuty na wystawie w Muzeum Miasta [wystawa]

Wystawa “Bałuty: mitologia/faktografia” przedstawi krotką historię dzielnicy Łodzi. Główną myślą przewodnią wystawy jest przeciwstawienie mitów z rzeczywistością.

Gdzie są granice Bałut? Czy dziś widać ślady dawnych Bałut? Kim są współcześni mieszkańcy? Wystawa w sposób przystępny i nowoczesny przybliży najważniejsze fakty, ale i pobudzi do refleksji.

Ważną częścią ekspozycji będą “Refotografie” autorstwa Stefana Brajtera, łódzkiego fotografa, który zestawiając stare i nowe zdjęcia proponuje podróż w przeszłość.

Wystawa stanowi jeden z elementów dużego projektu o tym samym tytule, realizowanego w Muzeum Miasta Łodzi w setną rocznicę przyłączenia Bałut do Łodzi. Finał projektu będzie miał miejsce we wrześniu, gdy zaprezentowane zostaną pamiątki przekazane do Muzeum przez mieszkańców Bałut oraz specjalne wydawnictwo.

Jednocześnie muzeum prowadzi akcję zbierania zdjęć i pamiątek z Bałut, które będą wykorzystane na finałowej wystawie o Bałutach.

Karl Dedecius. Międzynarodowy projekt w Muzeum Miasta [ekspozycja]

Wernisażem wystawy “Karl Dedecius. Literatura – Dialog – Europa” Muzeum Miasta Łodzi zainaugurowało międzynarodowy projekt poświęcony wybitnemu tłumaczowi i propagatorowi kultury polskiej na świecie.

Na ekspozycję złożyły się dokumenty, fotografie, a także przedmioty osobiste. – To taka swoista droga przez życie wybitnego tłumacza. Chcieliśmy, żeby te ważne obiekty, elementy miały miejsce, żeby wybrzmieć. Zaczynamy od poznania jego rodziców, wspomnień ze szkoły. Punktem centralnym jest pulpit Karla Dedeciusa, dookoła niego zlokalizowane są inne obiekty, dotyczące głównie tłumaczeniom, które zobrazowaliśmy za pomocą trzech murali na ścianie – mówi Marta Skłodowska, kurator wystawy.

Wystawa jest również punktem wyjścia do szeregu wydarzeń towarzyszących wokół postaci Dedeciusa. Zaplanowano także międzynarodowy panel dyskusyjny, warsztaty interdyscyplinarne, wycieczki rowerowe śladem Dedeciusa, a także publikację.

W Łodzi wystawę oglądać można do 20 sierpnia. Później prezentowana będzie w Słubicach, gdzie znajduje się Dedecius Archiv oraz w Darmstadt – mieście, w którym Dedecius założył Instytut Kultury Polskiej.